Rơ le trung gian – Khái niệm, cấu tạo, cách đấu nối và ứng dụng

[hptech_products category="ro-le-trung-gian-omron" limit="12"]

Rơ le trung gian là gì?

Rơ le trung gian (Intermediate Relay) là một thiết bị điện trung gian, có nhiệm vụ chuyển tiếp tín hiệu điều khiển giữa các thiết bị trong mạch điện. Nó thường dùng để cách ly, khuếch đại, hoặc tăng số lượng tiếp điểm.

Trong hệ thống tự động hóa, rơ le trung gian đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo mạch điện vận hành ổn định, an toàn, đồng thời giúp kéo dài tuổi thọ của thiết bị chính.

Cấu tạo của rơ le trung gian

Một rơ le trung gian cơ bản gồm 3 bộ phận chính:

Cuộn hút (Coil): thường là cuộn dây đồng quấn quanh lõi thép, tạo từ trường khi có dòng điện đi qua.

Tiếp điểm (Contacts): gồm tiếp điểm thường mở (NO) và thường đóng (NC), có nhiệm vụ đóng/ngắt tín hiệu.

Vỏ bảo vệ và chân kết nối: giúp cố định relay, cách điện, đồng thời thuận tiện khi đấu nối.

Các loại rơ le trung gian phổ biến có từ 5 chân, 8 chân đến 14 chân, tùy vào mục đích và số lượng tiếp điểm cần sử dụng.

Nguyên lý hoạt động

Khi chưa cấp điện áp: tiếp điểm thường đóng (NC) duy trì trạng thái đóng, tiếp điểm thường mở (NO) hở.

Khi cấp điện áp vào cuộn hút: relay sinh ra từ trường, kéo lõi sắt động, làm thay đổi trạng thái tiếp điểm → NO đóng lại, NC ngắt ra.

Khi ngắt điện áp: lò xo đưa lõi sắt động trở về vị trí cũ, tiếp điểm về trạng thái ban đầu.

Cơ chế này cho phép relay hoạt động như một công tắc điều khiển tự động, an toàn và nhanh chóng.

Phân loại rơ le trung gian

Có nhiều cách phân loại rơ le trung gian, phổ biến nhất là:

1. Theo thương hiệu

Relay Omron – Nhật Bản, độ bền cao.

Relay Schneider – Pháp, an toàn, chất lượng châu Âu.

Relay Idec, Fuji – Nhật, ổn định, tin cậy.

Relay Hanyoung, Yongsung – Hàn Quốc, giá hợp lý.

2. Theo số chân

Relay 5 chân: 1 cuộn coil, 1 cặp tiếp điểm thường mở và thường đóng.

Relay 8 chân: 2 cặp tiếp điểm, dễ quan sát, dễ đấu nối.

Relay 14 chân: 4 cặp tiếp điểm, phù hợp hệ thống công nghiệp lớn.

3. Theo điện áp

Relay 12V DC – thường dùng trong mạch dân dụng, thiết bị nhỏ.

Relay 24V DC – thông dụng nhất trong công nghiệp.

Relay 220V AC – sử dụng trực tiếp với nguồn điện lưới.

Hướng dẫn đọc sơ đồ chân và ký hiệu kỹ thuật (Quan trọng)

• Lưu ý (Đọc sai sơ đồ chân sẽ dẫn đến đấu nối sai và gây hư hỏng thiết bị.)

Giải mã các ký hiệu kỹ thuật

• A1, A2: Luôn là 2 chân cấp nguồn cho cuộn hút.
• Các số chỉ tiếp điểm: Theo quy ước chung, các chân có cùng số đầu tiên thuộc một bộ tiếp điểm. Số cuối cùng chỉ chức năng: 1 là COM, 2 là NC, 4 là NO. (Ví dụ: 11, 12, 14 là bộ tiếp điểm số 1).

Sơ đồ chân rơ le 8 chân (2 cặp C/O)

Relay 8 chân có 2 chân cuộn hút và 2 bộ tiếp điểm COM-NO-NC độc lập.

Sơ đồ chân rơ le 14 chân (4 cặp C/O)

Relay 14 chân có 2 chân cuộn hút và 4 bộ tiếp điểm COM-NO-NC độc lập, lý tưởng cho các ứng dụng phức tạp.

(Lưu ý quan trọng: Sơ đồ chân có thể thay đổi giữa các nhà sản xuất. Luôn luôn kiểm tra datasheet chính thức của sản phẩm trước khi lắp đặt để đảm bảo an toàn và chính xác tuyệt đối).

Hướng dẫn chi tiết cách đấu dây rơ le trung gian

Đây là phần quan trọng nhất, chuyển lý thuyết thành thực hành.

Dụng cụ cần chuẩn bị và những quy tắc an toàn điện BẮT BUỘC

Dụng cụ: Tua vít cách điện, kìm tuốt dây, đồng hồ vạn năng (VOM), dây điện lõi đồng.

Quy tắc an toàn :

1. Ngắt hoàn toàn nguồn điện (CB tổng) và kiểm tra lại bằng bút thử điện trước khi chạm vào bất kỳ thành phần nào.
2. Sử dụng dụng cụ có cách điện đạt chuẩn.
3. Chọn tiết diện dây dẫn phù hợp với dòng điện của tải.
4. Siết chặt các đầu cốt để loại bỏ nguy cơ move, phát nhiệt gây cháy nổ.

Cách đấu rơ le trung gian 5 chân

Loại rơ le này có kích thước nhỏ gọn nhất, thường được dùng trong các mạch điện tử hoặc ô tô với một tác vụ đóng cắt duy nhất. Với chỉ một cặp tiếp điểm, nó lý tưởng để bật/tắt một thiết bị đơn lẻ. Dưới đây là một ví dụ phổ biến:

Ví dụ ứng dụng: Mạch điều khiển đèn báo từ xa

1. Nối pha Lửa (L) của nguồn 220V vào chân COM.
2. Nối chân NO vào một đầu của đèn báo. Đầu còn lại của đèn nối vào pha Nguội (N).
3. Cấp nguồn điều khiển (ví dụ 12VDC) vào 2 chân cuộn hút. Khi cấp nguồn 12V, rơ le kích hoạt, tiếp điểm NO đóng lại, cấp nguồn 220V cho đèn sáng.

Cách đấu rơ le trung gian 8 chân (Chi tiết)

Đây là loại rơ le “quốc dân” trong công nghiệp nhờ sự cân bằng giữa kích thước và chức năng. Với 2 cặp tiếp điểm độc lập, nó có thể thực hiện nhiều tác vụ điều khiển phổ biến. Hãy cùng xem qua hai ứng dụng điển hình:

Ứng dụng 1: Dùng tín hiệu 24VDC từ PLC điều khiển van điện từ 220VAC

1. Nối ngõ ra (Output) của PLC với 2 chân cuộn hút (A1, A2) của rơ le 24VDC.
2. Nối nguồn 220V (L) vào chân COM của một bộ tiếp điểm.
3. Nối chân NO của bộ tiếp điểm đó vào một đầu của van điện từ.
4. Đầu còn lại của van nối với dây N. Khi PLC xuất tín hiệu, rơ le đóng, cấp nguồn 220V cho van hoạt động, đảm bảo cách ly tuyệt đối cho PLC.

Ứng dụng 2: Đấu mạch tự giữ cho động cơ (kết hợp contactor)

1. Mạch điều khiển: Nút Stop (NC) nối tiếp nút Start (NO), cấp nguồn vào chân A1 của rơ le. Chân A2 nối về nguồn.
2. Mạch tự giữ: Dùng một bộ tiếp điểm NO của rơ le, đấu song song với nút Start.
3. Mạch động lực: Dùng bộ tiếp điểm NO còn lại của rơ le để cấp nguồn cho cuộn hút của Contactor. Khi nhấn Start, rơ le có điện, tiếp điểm tự giữ sẽ duy trì nguồn cho chính nó. Tiếp điểm còn lại kích Contactor chạy động cơ cho đến khi nhấn Stop.

Cách đấu rơ le trung gian 14 chân (Chi tiết)

Khi bạn cần điều khiển nhiều thiết bị từ một tín hiệu duy nhất, rơ le 14 chân với 4 cặp tiếp điểm là lựa chọn không thể thay thế. Sức mạnh của nó nằm ở khả năng thực hiện các kịch bản điều khiển phức tạp, ví dụ như sau:

Ứng dụng: Mạch điều khiển đa nhiệm

Với một tín hiệu duy nhất, bạn cần: (1) Chạy contactor, (2) Bật đèn Xanh, (3) Tắt đèn Đỏ, (4) Gửi tín hiệu về PLC.

1. Cấp tín hiệu điều khiển vào cuộn hút của rơ le 14 chân.
2. Dùng bộ NO thứ 1 cấp nguồn cho contactor.
3. Dùng bộ NO thứ 2 cấp nguồn cho đèn Xanh.
4. Dùng bộ NC thứ 3 (đang đóng) nối với đèn Đỏ. Khi rơ le tác động, tiếp điểm này mở ra làm tắt đèn Đỏ.
5. Dùng bộ NO thứ 4 nối vào ngõ vào (Input) của PLC. Một rơ le 14 chân thực hiện 4 tác vụ đồng bộ, cho thấy sức mạnh của việc nhân bản tiếp điểm.

Trong ví dụ trên Relay 14 chân có tổng 4 cặp tiếp điểm. Trong đó:

• Chân 1 2 3 4 là NC (thường đóng)
• Chân 5 6 7 8 là NO (thường mở)
• Chân 9 10 11 12 là COM.
• Chân 13 14 là chân cấp điện áp cho Coil.

Còn relay kiếng loại 14 chân thực tế nó có tổng 4 cặp tiếp điểm. Trong đó; 13 và 14 luôn là chân cuộn dây cấp nguồn.

Theo các tính năng bổ sung

Để tăng sự tiện lợi và an toàn, các nhà sản xuất đã tích hợp thêm nhiều tính năng hữu ích:

• Có đèn LED báo trạng thái: Một đèn LED nhỏ trên thân rơ le sẽ sáng lên khi cuộn hút có điện. Tính năng này cực kỳ hữu ích, giúp kỹ thuật viên biết ngay trạng thái của rơ le mà không cần dùng đồng hồ đo.
• Có nút test/khóa cơ khí: Một nút nhấn hoặc lẫy gạt cho phép người dùng kích hoạt rơ le bằng tay. Việc này giúp kiểm tra phần mạch động lực mà không cần cấp tín hiệu điều khiển, rất thuận tiện khi bảo trì, sửa chữa.

Công dụng và ứng dụng

Khuếch đại tín hiệu: tăng số lượng tiếp điểm để điều khiển nhiều thiết bị cùng lúc.

Cách ly mạch: đảm bảo an toàn giữa mạch điều khiển và mạch công suất.

Chuyển đổi điện áp: từ mạch điều khiển thấp áp sang mạch công suất cao áp.

Loại bỏ nhiễu mạch: ổn định hoạt động trong hệ thống công nghiệp.

Thay thế contactor nhỏ: điều khiển tải nhỏ như đèn, quạt, cửa cuốn.

Ứng dụng phổ biến: tủ điện công nghiệp, hệ thống tự động hóa, thiết bị gia dụng (tủ lạnh, máy giặt, cửa cuốn), ô tô, robot.

Vai trò quan trọng của rơ le trung gian

Có thể chuyển đổi tiếp điểm linh hoạt.

Đóng vai trò như một công tắc điều khiển gián tiếp.

Thay thế contactor nhỏ trong nhiều trường hợp.

Nhận nhiều tín hiệu điều khiển cùng lúc.

Tăng khả năng tiếp xúc, mở rộng công suất mạch điều khiển.

FAQ – Câu hỏi thường gặp

1. Rơ le trung gian có khác gì contactor?
👉 Có. Contactor dùng cho tải lớn, còn relay trung gian cho tải nhỏ và làm trung gian.

2. Nên chọn relay trung gian mấy chân?
👉 Tùy ứng dụng, thường dùng loại 8 chân hoặc 14 chân trong công nghiệp.

3. Relay trung gian có bền không?
👉 Tuổi thọ hàng trăm nghìn đến hàng triệu lần đóng/ngắt, tùy thương hiệu và điều kiện sử dụng.

4. Relay trung gian giá bao nhiêu?
👉 Từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng, tùy hãng và số chân.

Mua rơ le trung gian chính hãng tại Hải Phòng Tech

Hải Phòng Tech cung cấp rơ le trung gian chính hãng Omron, Schneider, Idec, Fuji, Hanyoung… với cam kết:

Hàng chính hãng, đầy đủ CO/CQ.

Giá cạnh tranh, ưu đãi cho dự án.

Hỗ trợ kỹ thuật miễn phí.

Giao hàng nhanh toàn quốc.

📞 Hotline: 0866 555 212
📧 Email: kinhdoanhhpt@gmail.com
🌐 Website: haiphongtech.vn